Gerardus Magazine 2018-1

2018-1

KUNST

Mijn nieuwjaarskaartje

Onlangs overleed een goede vriendin van mij. In de laatste maanden van haar leven vertelde ze vaker over wat haar na aan het hart lag. Zo vertelde ze op een avond, dat ze tijdens een vakantie in Roemenië van de schilder Mirca de icoon ‘Joris en de draak’ had gekregen. Deze icoon had ze op een mooie plek in haar huis opgehangen, goed zichtbaar voor iedereen. Later vond ze bij de dichter Rainer Maria Rilke een gedicht dat voor haar gevoel bij de icoon paste:


‘Vielleicht sind alle Drachen unseres Lebens Prinzessinnen,
die nur darauf warten uns einmal schön und mutig zu sehen.
Vielleicht ist alles Schreckliche im Grunde das Hilflose, das von uns Hilfe will’.


Wellicht zijn alle draken in ons leven uiteindelijk wel prinsessen die er in angst en beven slechts naar haken ons eenmaal dapper en schoon te zien ontwaken. Wellicht is alles wat er aan verschrikking leeft in diepste wezen wel niets anders dan iets dat onze liefde nodig heeft.

In een legende uit de 3de eeuw, belooft Joris aan de inwoners van een stad dat hij de draak zal verslaan als zij zich bekeren tot het christendom. Nadat de draak is verslagen – op voorspraak van God – vervolgt Joris zijn weg.

Mijn vriendin gaf aan dit verhaal van ommekeer een eigentijdse invulling, evenals de schilder Mirca en Rainer Maria Rilke: Iedere mens moet zich wel met iets of iemand verzoenen. Iedere mens heeft in zijn leven wel ‘een draak’ te bevechten. De schilder Mirca wil ons hierin bemoedigen en vertrouwen aanreiken, daarom heeft hij in zijn icoon zoveel roze tinten verwerkt. Roze staat namelijk voor innerlijke vrede, liefde, vriendschap maar ook voor geduld. Draken roepen in eerste instantie verschrikkelijke angst op. Je hebt het gevoel dat ze je met huid en haar kunnen verslinden. Maar met moed en mildheid zou het weleens anders kunnen uitpakken.

De icoon van de schilder Mirca is niet een verstilde afbeelding – zoals we vaak bij iconen gewend zijn – maar is er een vol strijd en beweging. De dreiging van het kwaad komt niet alleen van de draak die met opengesperde bek zijn tanden laat zien, maar ook boven het hoofd van Joris pakken donkere wolken zich samen. De grond onder de voeten van Joris en zijn paard lijkt op woelige golven van de zee. Maar bemoedigd door de engel, die terstond is komen aanvliegen, kijkt Joris dapper de kwade genius recht in de ogen.

Onze angst, hulpeloosheid en onmacht vragen wellicht mildheid, vertrouwen en geduld. Dat we ons niet laten leiden door huiver of terughoudendheid, maar doen wat er gedaan moet worden, oprecht vanuit ons hart zonder voorwaarden of bijbedoelingen. In dit eerste nummer van het Gerardus Magazine wil ik graag met deze icoon de ‘geestkracht’ van een dappere en lieve vrouw doorgeven voor het nieuwe jaar.


Marianne Debets