Gerardus Magazine 2019-6

2019-6

Een lied dat je raakt

Passioneel en een beetje provocerend

Een van mijn lievelingskerkliederen is ‘Wat vrolijk over u geschreven staat’. Vrolijk! Dat is een woord dat je niet vaak hoort in de kerk. Geloof is een serieuze zaak, dus daar hoort ernst bij. Mensen zullen dat misschien niet bewust zo vinden, maar ze gedragen zich er wel naar. Een woord als ‘vreugde’, dat kan misschien nog wel, zeker in combinatie met ‘dankbaarheid’, maar ‘vrolijk’: dat is wat te frivool voor in de kerk.
Ik denk dat de dichter juist daarom dit woord gebruikt: om een beetje te provoceren, om mensen wakker ter schudden. Vrolijk? Is het Woord van God vrolijk? Zo heb ik er nog nooit naar geluisterd!

En wat staat er dan zo vrolijk geschreven? Wat volgt is een vurige geloofsbelijdenis, vol emotie. Vol hoop ook. Eerst in een paar mooie volzinnen, maar in het tweede couplet alleen nog in steekwoorden. Het laatste couplet gaat over het Woord. Ook weer vol passie: niet ‘het heeft ons bevrijd’ maar ‘hoe heeft het ons bevrijd’, een veel emotionelere manier van zeggen. En niet alleen bevrijd, maar ook beschaamd, vervoerd, getroost, getart – alles dus.
Maar dan de slotzin: ‘Wat zouden we U graag kennen, God!’ Dus ondanks die overweldigende ervaringen, kennen we God niet. Uiteindelijk is God toch anders dan mensen ooit kunnen bevatten. Ook dat moet gezegd blijven worden.

Uiteraard heeft het lied een vrolijke melodie. Tekst en melodie moeten bij elkaar passen, vind ik. Ze moeten elkaar als het ware oproepen. Dan versterkt de melodie de ‘boodschap’ van de tekst.
Ik vind het altijd jammer als voor een nieuwe liedtekst een bestaande melodie gebruikt wordt. Ik snap wel dat dat soms gebeurt, want een nieuwe melodie aanleren kost moeite. Maar jammer vind ik het wel, want zo vervaagt de relatie tussen melodie en tekst en daardoor verliest de melodie de kracht om de tekst op te roepen en dus te versterken.
Overigens heb ik de melodie van ‘Wat vrolijk over u geschreven staat’ gelukkig nog nooit met een andere tekst gehoord.


Wat vrolijk over U geschreven staat:
dat Gij zijt de gloed van al wat leeft,
de ziel die vonkt of als een brand uitslaat,
de adembron die ons te drinken geeft.

Wat vurig staat geschreven: dat gij komt
redden wat verloren is dat woord,
dat Gij het hart hebt, ogen, dat gij hoort,
‘Ik zal er zijn’, zonsopgang, nieuw verbond.

Dat hoge woord, geschreven wit op zwart,
trouw van trouw, hoe heeft het ons bevrijd,
beschaamd, vervoerd, getroost dan weer getart
Hoe dorsten wij te weten wie Gij zijt.

Tekst: Huub Oosterhuis; Melodie: Antoine Oomen


Vindplaats: Gezangen voor Liturgie 646; Zingt Jubilate 738
De muziek is te beluisteren: https://www.youtube.com/watch?v=icx-0WLrhZA

Ageeth Potma