Als ik de ontvangstkamer binnenloop van de Gulpener bierbrouwerij, herken ik het meteen: hier was ik ook begin 2000 met broeder Willibrord, de toenmalige kok van Klooster Wittem. Met enkele mensen van de brouwerij kregen we een rij glazen verschillend bier voorgezet om ‘Gerardus Wittems kloosterbier’ samen te stellen. Slokjes nemend van het ene naar het andere glas vroeg de brouwmeester ons. “Wat hoort qua kleur, geur, smaak en ‘beleving’ nou het beste bij Wittem en Gerardus?” Een onzinnige vraag natuurlijk, maar toch is zo een heerlijk kloosterbiertje op de markt gekomen, waarbij ‘Wittem’ mocht delen in de winst, om in dat jaar de restauratie van de kloosterkerk mogelijk te maken. Inmiddels is na de ‘dubbel’ ook een Gerardusbier ‘blond’ en een ’tripel’ op de markt gekomen en steeg elk jaar het bedrag dat door de brouwerij uit de verkoop kon worden overgemaakt ten bate van Klooster Wittem.
De Gulpener bierbrouwerij wordt momenteel geleid door Jan-Paul Rutten, een man met passie voor deze onderneming en het wordt tijd hem voor te stellen aan de lezers van ‘Gerardus’. Toen bijna 20 jaar geleden het Gerardusbier werd geïntroduceerd, was zijn vader Paul de directeur. In 2003 droeg deze de directie over aan John Halmans, en daarmee leek een einde te komen aan de reeks generaties Rutten die de brouwerij leidden. Groot was dan ook de verrassing toen directeur Halmans werd opgevolgd door Jan-Paul, zoon van Paul Rutten; des te meer verrassend omdat Jan-Paul notabene een chirurgie-opleiding achter de rug had. Mijn eerste vraag is dan ook logisch…

Hoe komt een chirurg ertoe om bierbrouwer te worden? Was de druk van de familie toch te groot?
Nee hoor, die druk was er helemaal niet. Onze familie had er geen moeite mee dat mijn vader werd opgevolgd door iemand buiten de familie. Maar ik heb me altijd verbonden gevoeld met de brouwerij. Ik was mijn tante opgevolgd in de Raad van Commissarissen en raakte steeds meer geboeid door het bedrijf en werd er steeds verder in gezogen. Toen ik klaar was met mijn opleiding vroeg mijn vrouw: ‘Moet je niet meer werk maken van je passie voor  de brouwerij?’ Zij gaf mij het duwtje dat ik nodig had.

Maar je was toen toch chirurg in Nepal?
Na mijn opleiding als chirurg, ben ik daar vrijwilligerswerk gaan doen. Ik woonde daar samen met mijn vrouw en ons gezin (toen drie, later vier kinderen). Maar toen was eigenlijk al duidelijk dat ik het bedrijf in zou gaan. De medische wereld heb ik helemaal achter mij gelaten, maar komt nog wel ter sprake aan tafel: mijn vrouw is wél chirurg geworden.

Wat boeit je nou om aan het hoofd te staan van deze brouwerij?
Het is een aantrekkelijke, overzichtelijke werkgemeenschap van zo’n 70 mensen. De brouwerij staat niet alleen letterlijk midden in het dorp, maar in alle opzichten midden in de samenleving. Er is ons veel aan gelegen om een goede band te hebben met de streek waar we deel van uitmaken. We willen niet alleen zakelijke contacten, maar koesteren een collegiale band met al onze relaties. Wekelijks is er in ons brouwlokaal een gezamenlijke lunch voor alle werknemers, zodat productie-, administratie- en marketingmedewerkers het gevoel hebben samen één familie te zijn. We horen volop bij de dorpsgemeenschap, en dat wordt gewaardeerd, al is het alleen maar vanwege de hopfeesten, de Gulpener bierfeesten en andere evenementen die wij steunen. Trouwens bij dat laatste hebben onze medewerkers medezeggenschap: elk jaar krijgt iedereen 150 euro ter beschikking om namens de brouwerij een feest of iets anders waar men bij betrokken is, te sponsoren. We hechten ook aan een goede relatie met de boeren in de streek door de grondstoffen uit de eigen regio te betrekken. En dat we meteen ingingen op het verzoek om voor en met Klooster Witten een kloosterbier te ontwikkelen, was eigenlijk vanzelfsprekend: Wittem ligt om de hoek en heeft een positieve uitstraling in de hele streek. We horen bij elkaar.

Jullie zijn alsmaar aan het vernieuwen en uitbreiden.
Ja, het brouwhuis wordt momenteel vernieuwd. Nadeel is dat de brouwerij aan weerszijden van de Rijksweg ligt die midden door Gulpen loopt. De kabels en leidingen die beide delen met elkaar verbinden, kunnen niet onder de straat door, dus komen die over de weg heen. Er komt een brug met zo’n 14, 15 leidingen. Normaal zou dat grote protesten door de omwonenden opleveren. Maar we hebben dat tijdig gecommuniceerd met alle belanghebbenden. Je merkt dan hoeveel een open en eerlijke relatie met het dorp betekent: jou wordt dan ook wat gegund, ook al is wellicht niet iedereen er even blij mee. Trouwens: we maken er iets moois van: een brug die we gaan vergroenen met hop.

Over ‘groen’ gesproken: ik lees in jullie tijdschrift ‘Puurzaam’ (mooie titel trouwens), dat jullie sterk gericht zijn op duurzaamheid en millieuvriendelijk produceren.
Ons nieuwe brouwhuis zijn we zodanig aan het ontwikkelen dat het het meest duurzame gaat worden van heel Europa. Door 75% minder energieverbruik; de overige 25% vangen we op met warmtepomptechnieken. Onze ambitie is om in 2030 volledig fossiel­vrij te brouwen.
De gerst die we gebruiken komt uit de regio en wordt biologisch verantwoord geproduceerd. Samen met bio-boeren uit de omgeving onderzoeken we ook ook andere graansoorten geschikt zijn voor het brouwen van bier.

Jullie hebben sinds kort een BrouwLokaal waar bezoekers zelf bier kunnen leren brouwen. Je gaat dus je eigen concurrenten opleiden!
Nee, we willen juist de liefde voor bierbrouwen vergroten. We geven inderdaad cursussen in onze microbrouwerij. Er is ook een smaakbibliotheek, een biertheater, een studielab en een bierwinkel. We zeggen met trots dat ze samen het meest complete bierbelevingscentrum van Nederland vormen.

Nog een nieuwsgierig vraagje over ‘ons’ Gerardus kloosterbier. Daar gaan jullie toch mee door?
Sterker nog: naast de drie kloosterbieren, ‘blond’, ‘dubbel’ en ‘tripel’ proberen we ieder jaar weer met een nieuw bier te komen, ook in 2020 weer. Over het type bier mag ik helaas nog niets zeggen. Het gewone pils blijft voor ons heel belangrijk, maar om daarin groot te worden betekent een gevechtsspelletje met de grote brouwerijen. Daar houden we ons een beetje buiten. Speciaalbieren zijn voor ons interessant. Het is niet voor niets dat Lidl een contract met ons heeft gesloten met het exclusieve recht om als supermarktketen Gerardusbier te verkopen. Het staat prominent in hun winkels. Daarnaast is het Wittemse kloosterbier te verkrijgen in de horeca en in slijterijen. We zijn erg blij dat 20 jaar geleden jullie kerkrestauratie deze mooie samenwerking tot stand heeft gebracht.