Het nieuwe jaar is begonnen. De kerstboom – als u die had – is het huis uit. De kerstgroep is weer in de doos gedaan. Bent u blij dat de feestdagen voorbij zijn? Of mist u ze juist en wat mist u met name? Hoe is het leven voor u nu, zoals men zegt, het leven weer normaal aan het worden is? Wat is trouwens normaal? 
We leven in een onzekere tijd. Het valt niet mee ver vooruit te kijken. Naar wie of wat kijkt u uit en wie kijkt er uit naar u? Het valt me op hoe vaak er gezegd wordt dat je moet genieten. Of dat je positief moet kijken. Dat aan alle nadeel ook een voordeel zit. Kan ik een ander het genieten opleggen? De vraag is het antwoord. Ik kan niet zeggen hoe iemand moet kijken naar zichzelf, naar mij, naar de wereld. Ik kan wel vragen hoe iemand naar zichzelf kijkt. 
Er kwam een man naar me toe kort na een herdenkingssamenkomst die zei: “Hoe gaat u om met deze rottige wereld?” Ik zei: “Door haar aan te kijken.” Ik had graag langer met hem gesproken. Wat maakte het dat hij deze wereld ‘rottig’ noemde? Was er rot in zijn ziel, in zijn levenshuis? 
Er zijn heel wat mensen met zorgen om de energierekening, de betaalbaarheid van de boodschappen, de huurverhoging en noem maar op. Mensen die daar een rotstemming, een rotbui van krijgen. Er zijn heel wat mensen die alleen wonen en die dat niet gemakkelijk vinden. Dat geldt niet voor alle alleenwonenden. Er zijn mensen die samenwonen en juist dat moeilijk vinden en denken: kunnen we niet beter apart gaan wonen.  
Enkele weken voor kerstmis zag ik de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter op televisie. Hij vertelde over zijn leven met darmkanker, over de zware therapieën. Dirk De Wachter heeft het over een belangrijk recht; namelijk het recht om je ongelukkig te voelen, om je rottig te voelen. 
Ik moest denken aan een zin van een oud-leraar: Krom is krom. Ik leerde ervan dat je krom krom mag noemen. Het betekent niet dat je altijd sterk moet zijn, dat je altijd moet zeggen dat het goed gaat. Het betekent dat je ook mag zeggen: “Het gaat niet goed.“ 
Iemand schreef het me in haar kerstkaart. Ze vroeg of ik nog eens kon komen. Enkele jaren geleden sprak ik met haar en haar man toen hij ging sterven. Ik ga naar haar om haar te laten vertellen wat er momenteel niet goed gaat. Elk mens heeft het recht om te mogen zeggen wat niet goed gaat. 
Dirk De Wachter sprak over zijn duistere gevoelens, over zijn angsten. Hij vertelde van een verpleegkundige die de rust zelve was toen hij erg in de war was. Haar rust hielp hem zijn waardigheid weer terug te vinden. Als je vrij mag spreken over wat er rottig is, dan kun je vaak ook zien wat of wie geluk voor je is. Hopelijk iemand die je stil aankijkt, weinig spreekt en je op verhaal laat komen.