Naast de voordeur van het statige herenhuis in Bergen op Zoom hangen twee bordjes: van de Onze Lieve Vrouwparochie en van het Vicariaat Breda. Er woont één man die voor beide de deur kan openen: pastoor en vicaris Paul Verbeek. Het wordt een weerzien met iemand die ik nog van zijn studietijd ken.

Als ik binnengelaten wordt door een medewerkster, moet ik even wachten: “Hij is nog met iets bezig”. Zo ken ik hem: een bedrijvig man. Later zegt hij lachend: “Ik ben halftime pastoor en halftime vicaris van beide vicariaten van het bisdom. Samen anderhalve baan dus“. Hij lijkt het allemaal met enig gemak te kunnen combineren, want zijn werk is zijn passie.

De band met Wittem
Binnen het pastorale werk ligt zijn passie vooral bij wat er leeft onder de gewone mensen, bij volksdevoties en geloofstradities. Aanleiding voor mijn bezoek is de grote Maria Ommegang die op 30 juni a.s. voor de 75e keer in Bergen op Zoom wordt gehouden. Pastor Paul Verbeek is de drijvende kracht daarachter.

Maar voordat we daarover uitweiden eerst iets over zijn levensloop tot nu toe. In 1966 geboren in deze meest westelijke stad van Noord-Brabant; opgegroeid in het nabijgelegen Steenbergen. “In die tijd kende ik Wittem eigenlijk al, want in de 70’er jaren ging ik vaak mee met de grote bedevaart uit West-Brabant. En als ik met mijn ouders op vakantie was in Zuid-Limburg, werd Wittem nooit overgeslagen”.

Niet gauw daarna kwam hij er vaker, toen hij na zijn middelbare school koos voor de Hogeschool voor Theologie en Pastoraat te Heerlen. “Ik wilde als kind al priester worden en Heerlen leek me de meest pastorale opleiding. En dat bleek ook te kloppen. Omdat ik de bisschop van Antwerpen kende, heb ik in zijn bisdom pastorale stage gedaan, in Merksem. Eigenlijk zou ik in dat bisdom priester worden, maar koos toch uiteindelijk voor het bisdom waar ik vandaan kom: Breda.”

Gerardus en Clemens
Op 23 april 1994 werd Paul priester gewijd; nu dus 25 jaar geleden. Hij ging aan de slag in de regio de Bevelanden en Schouwen-Duiveland, werd in 1997 pastoor van de basiliek in Oudenbosch (een miniatuur van de Sint-Pieter in Rome) en in Hoeven, werd daarna deken van Zeeland en vanaf 2013 is hij pastoor van de twee kerken van Bergen op Zoom: de Lourdeskerk en de Sint-Gertrudis. Lezers kennen hem wellicht van de TV-missen waarin hij regelmatig voorgaat. Toen de dekenaten in het bisdom werden vervangen door twee vicariaten werd hij eerst vicaris van Middelburg en later ook van Breda.

Ofschoon er veel te vertellen valt over het hedendaagse parochieleven en over het bisdom, keren we terug naar zijn liefde voor bedevaarten, processies en volksgeloof. “Tijdens de opleiding in Heerlen leerde ik verschillende paters van Wittem kennen, die er college gaven. Als student hielp ik mee in de boekwinkel. En Sint Gerardus sprak me erg aan. Ik las een boekje over hem: ‘Een dode die leeft’; mooie titel trouwens. In 2005 ben ik mee geweest met een door Wittem georganiseerde reis naar het Land van Gerardus. Trouwens, ik ben ook een fan van de H.Clemens Maria Hofbauer. In Bosschenhoofd, vlakbij Oudenbosch waar ik pastoor was, had hij een drukbezochte kapel en toen ik eens in Wenen op vakantie was, heb ik ook zijn graf bezocht. Toen vanuit Wittem in 2002 een bedevaart naar Wenen en Tasswitz (Clemens’ geboortedorp) werd georganiseerd, was ik graag meegegaan, maar ik had al een afspraak voor een huwelijksviering”. Hij is blij te horen dat er volgend jaar weer een Clemensreis naar Wenen op het Wittemse programma staat.

Nooit meer oorlog
De Mariaverering heeft echter zijn bijzondere aandacht. Sinds 1996 is hij voorzitter van het Comité Pro Maria en gaat hij jaarlijks mee met de driedaagse bedevaart die in juni vanuit Bisdom Breda wordt georganiseerd naar Beauraing in Wallonië.

Paul onderbreekt zijn verhaal. “Je blijft toch mee-eten? Dadelijk schuift ook een emeritus-collega aan. Ik moet nu gaan koken. Maar loop mee naar de keuken, dan kunnen we daar ons gesprek voortzetten.” Terwijl hij zijn keukenschort omdoet en een heerlijke pasta-maaltijd klaarmaakt, vertelt hij enthousiast over de grote jaarlijkse Maria Ommegang.
Midden in de Tweede Wereldoorlog, op het Mariafeest van 15 augustus 1942, deed de toenmalige kapelaan Ooijens tijdens zijn preek de belofte dat er jaarlijks een dankstoet voor Maria zou komen als de stad gespaard zou blijven voor groot oorlogsgeweld. Dat kwam uit en de kapelaan hield woord.

De Maria Ommegang is inmiddels een jaarlijks groots gebeuren; qua vorm en samenstelling gebaseerd op een ommegang zoals die in de middeleeuwen door de straten trok. Historische groepen, bijbelse taferelen, praalwagens en zang- en dansgroepen wisselen elkaar af.

 

Een belofte die doorgaat
Toen de belangstelling in de 60’er jaren dreigde in te zakken, is gezocht naar een geschiktere dag. Dat is nu de laatste dag van juni; dit jaar dus op zondag 30 juni. Bergen op Zoom viert dit jaar 75 jaar bevrijding, en dat is dan meteen ook een jubileum van de dankstoet. Thema is ‘een belofte die doorgaat’; dat slaat op die belofte van kapelaan Ooijens.

In totaal doen zo’n 800 figuranten mee; maar enkele tientallen zijn er het hele jaar mee bezig. De hoofdrolspelers zijn vaak zo gehecht aan hun rol dat het moeite kost om bijvoorbeeld na 20, 30 jaar de rol van het jonge meisje Maria af te staan iemand die écht jong is. Er is ook steeds iets nieuws, zoals dit jaar een ‘verrijzeniswagen’ met de elf apostelen en de drie Maria’s die als eersten bij Jezus’ graf kwamen.
Terwijl de andere tafelgast en ik de afwas doen, pakt Paul zijn aktentas in; en als ik even later door het oude prachtige stadscentrum loop richting station, stuift hij me op zijn fiets voorbij, met een brede zwaai als afscheidsgroet, op weg naar een volgende afspraak.

In het 75e jubileumjaar wordt de Ommegang op zondag 30 juni 2019 gehouden. Vast vertrekpunt is het middeleeuwse stadspaleis Het Markiezenhof aan de Steenbergsestraat in Bergen op Zoom. De stoet vertrekt als de poorten van het Markiezenhof om 15.00 uur onder bazuingeschal en tromgeroffel open gaan. De route slingert door het historische centrum en is gratis te aanschouwen.