Maria, aan haar zijn al zóveel wonderen toegeschreven – als je maar in haar gelooft. Dat deden 4.000 Spaanse soldaten echt heel erg sterk begin december 1585. Daar hadden ze alle reden toe. Op een dijk langs de Maas bij het dorp Empel, nu gemeente ’s-Hertogenboch, werden ze belaagd door Staatse troepen, soldaten van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Tachtigjarige Oorlog was in volle gang. Het was ijzig koud. Ze kwamen om van de honger. Ze dreigden vernietigd te worden. Misère tot en met.

 

Zes kerken in acht eeuwen
Toen gebeurde het Wonder van Empel, of ‘El Milagro de Empel’, zoals de Spanjaarden zeggen. Elk jaar rond 8 december bezoeken steeds meer Spanjaarden de plaats waar dat wonder geschiedde. En die plaats is gemakkelijk te vinden want sinds 2000 staat er een Mariakapel. Voor wie er eens wil gaan kijken: het adres is Empelsedijk 17, een mooi weggetje overigens met knotwilgen en een mooi gelegen begraafplaats.

 

De kapel staat op de plek waar in november 1944 de kerk van Empel werd verwoest door de Duitsers. Toen de inwoners in mei 1945 terugkeerden stond er van zowat heel het dorp geen steen meer op de ander. Vier jaar later werd een nieuwe kerk ingezegend. Het is de zesde kerk van het dorp in de acht eeuwen oude geschiedenis van het nu ruim 6.000 inwoners tellende dorp. Een van de kerken speelde een hoofdrol in het Wonder van Empel. In de linkerzijkapel van de kerk wordt binnenkort een informatiecentrum over het Mariawonder geopend. Je kunt er een weddenschap op afsluiten dat daar heel veel fietsers een pas op de plaats gaan maken. 

 

Processie

In de buurt van het katholieke Empel werden de katholieke Spanjaarden belegerd door de protestantse Hollanders. Het zou nog tot 1629 duren alvorens Den Bosch in hun handen viel en er in feite een einde kwam aan de Spaanse bezetting, het begin van de onderdrukking van de katholieken in Noord-Brabant. Op de vlucht voor de Hollandse Staatse troepen staken de Spanjaarden begin december 1585 de Maas over. Op de terugtocht naar Den Bosch werden ze afgesneden door gebieden die door de soldaten van de Republiek onder water waren gezet, een typisch Hollandse manier van oorlog voeren.  

 

Onder meer bij Empel werden door de Spanjaarden verdedigingslinies aangelegd. Bij het aanleggen ervan vond een Spaanse soldaat een onbeschadigd schilderij van Maria Onbevlekte Ontvangenis. De Spaanse bevelhebber, kapitein Don Francisco Arias de Bobadilla (stel je voor dat je met zo’n zonnige naam zit te vernikkelen langs de Maas), liet het in de kerk van Empel plaatsen. De volgende dag, op 8 december, trok traditiegetrouw een plechtige processie ter ere van Maria Onbevlekte Ontvangenis door Den Bosch. De deelnemers smeekten Maria om hulp voor de ingesloten Spanjaarden. 

 

Het gebed werd verhoord. Later die dag begon het zo hard te vriezen dat de schepen waarmee de Staatsen ze belegerden moesten maken dat ze wegkwamen omdat ze anders vast zouden komen te zitten in het ijs en daardoor als sitting ducks een makkelijk prooi zouden worden van de Spaanse kanonnen. Er bestaat nog een tweede militaire versie van het wonder, maar waar het op aan komt is dat de Spanjaarden op een wonderbaarlijke positie aan hun vijanden wisten te ontsnappen. Saillant detail: de Staatsen hadden al voorzieningen getroffen om grote aantallen Spanjaarden krijgsgevangen te maken.

 

Spaanse souvenirs

Als gevolg van ‘El Milagro de Empel’ nam de Maria­verering onder de Spaanse militairen een hoge vlucht. Bij koninklijk decreet werd Maria in 1892 patrones van de Spaanse infanterie. Een broederschap onder de naam ‘Soldaten der Onbevlekt Ontvangen Maagd’ werd opgericht. Ondertussen werd het wonder in Empel en ommelanden en in de Nederlanden vergeten. Logisch, want het was een Spááns wonder dat Maria verrichtte en de Spanjaarden, die was men liever kwijt. Adios!

Er kwam pas na de Tweede Wereldoorlog meer belangstelling voor, althans van de zijde van de inwoners van Empel. Voor de Spanjaarden was het zo’n groot mirakel dat ze bleven komen. December vorig jaar banjerden er wel 200 Spanjaarden rond op de plek waar hun voorvaderen helemaal in de penarie Maria om hulp smeekten. In de kapel lieten ze in de loop der tijd tal van souvenirs achter, waaronder vlaggen en een kopie van een historisch schilderij. Als je dat op je gemak bekijkt, zie je wat zich hier op 8 december 1585 heeft afgespeeld.