Sorry, Lieve Heer, met respect voor alles wat U heeft geschapen, maar kraaien laten ons mensen huiveren. Ik weet het: U maakte ze tot de meest intelligente onder de vogels. Maar mogelijk door hun gekras, toch ook door U bedacht, of door hun door U aangemeten zwarte maatpak, gingen wij mensen in kraaien voorspellers van een nakende dood zien. Daarom noemen we lijkdragers zwarte kraaien; dit in het besef dat die mensen toch ook hun eerzame werk moeten doen. Ook behoorlijk erg is dat kraaien die rond een schoorsteen zwermen, aangeven dat er bij de kachel wordt geroddeld.

Een ontzettend mooie vrouw
De kraai spreekt tot de verbeelding, helaas doorgaans in negatieve zin. Maar in het West-Vlaamse Gistel is dat allemaal anders. Om je een idee te geven waar dat ligt: in de buurt bevinden zich plaatsen als Nieuwpoort en De Panne en daar ben je al vlakbij de Franse grens. Het verhaal dat in Gistel wordt verteld, is louter positief over de kraai. Daar heeft deze markante vogel zelfs een eigen Kraaienkapel.

De witgekalkte kapel staat op een motte, een in de elfde eeuw opgeworpen heuvel waar oorspronkelijk een kasteeltoren op was gebouwd. Deze motte maakt deel uit van het complex Abdij Ten Putte. Op deze schitterende plek waar elke liefhebber van volksgeloof zeker ooit geweest moet zijn, werd in 1070 de Heilige Godelieve vermoord. Deze heilige, die werkelijk heeft geleefd, moet een ontzettend mooie vrouw zijn geweest. Zelfs de monnik Drogo, die kort na haar overlijden over haar schreef, had daar oog voor. Hij had het over zwarte haren en wenkbrauwen, een blanke huid en een innemende lieftalligheid.

Iedere man wilde Godelieve – alleen al haar naam was om verliefd op te worden – wel tot vrouw. Ze koos voor een manspersoon die helaas een schuinsmarcheerder bleek te zijn, die vreemdging en haar liet vermoorden. Haar lijk werd in een put geworpen. Het water uit de put kreeg daardoor volgens het volksgeloof een wonderdadige werking. Deze put en het water vormen nog steeds hoogtepunten van een bezoek aan Abdij Ter Putte De oorspronkelijke abdij werd overigens in 1578 door de Geuzen verwoest en in 1891 herbouwd tot het huidige ‘must see’ van christelijk erfgoed.

 

 

Het mirakel van de kraaien
Maar we kwamen voor de Kraaienkapel. Hoe onderscheid je Godelieve van de duizenden andere heilige vrouwen? Door een rond haar hals gedrapeerde doek ten teken dat ze is gewurgd. In het op het abdijterrein aanwezig museum valt op dat kunstenaars deze doek steeds opvallend bevallig hebben aangebracht. Haar tweede attribuut is het meest kenmerkende: een kraai. Godelieve ging ontzettend graag naar de kerk. Maar ze moest ook meehelpen op het land, onder meer door het verjagen van kraaien die op de oogst belust waren. Met de hulp van Onze-Lieve-Heer sloot ze een zwerm kraaien op in een schuur, zodat ze zonder problemen naar de kerk kon. Als leek zou je van deze legende kunnen leren dat Onze-Lieve-Heer van alles voor je regelt als je vertrouwen in Hem hebt.

Het is best een klimmetje naar de top van de door mensenhand gemaakte heuvel. Boven de toegangsdeur staat in keramiek geschreven ‘Ter gedachtenis van het mirakel der kraaien’. Boven het altaartje hangt een schilderij waarop het kraaienwonder wordt verbeeld. Het bevallige sjaaltje ontbreekt niet. Boven tegen een balk schreef in 1893 de priester-dichter Guido Gezelle een tekst die wonderwel recht doet aan de kraai als schepping van Onze-Lieve-Heer en tegelijk duidelijk maakt dat Hij ze van eten voorziet zodat ze de mens geen schade kunnen doen, waarlijk een wonder:

 

Aanziet de kraaien, die van
Zaai noch oestgetijde en weten,
Die schure en hebben noch,
Schapraai,
En God verleent ze ’t eten.
Aanziet hoe dat ze tem
En fraai hier spijze en drank
Vergeten.