Gerardus Magazine 2020-7

2020-7

Kunstrubriek

Losbandigheid na het keurslijf

Nicolas Lancret, Lunch in het park, 1735, Chantilly, Musée CondéDe maker van het hiernaast afgebeelde werk is de Franse schilder Nicolas Lancret (1690-1743). Hij leefde in een tijd waarin vooral de adel zich bevrijd had van het keurslijf dat Lodewijk XIV, ‘de zonnekoning’, hen had aangemeten. Onder diens heerschappij was alles officieel en openbaar, en aan strenge regels gebonden. Ook de kunst. Wanneer hij overlijdt, voelt de (hof)adel zich vrij om te gaan en staan waar ze wil en om te doen wat ze wil: genieten van het vrij en intiem met elkaar omgaan. Het is een beetje te vergelijken met wat de jongelui nu na de lockdown in de coronacrisis doen: elkaar opzoeken, flirten, feestje bouwen. Maatregelen die van bovenaf opgelegd werden (wat Lodewijk XIV ook deed), worden (gedeeltelijk) opgeheven en de mogelijkheden die er dan zijn, worden volop benut.  

 

Lancret laat zien waar men graag naar keek en wat men ook graag in huis wilde hebben: zeer verzorgd geklede jonge mannen en vrouwen die elkaar ontmoeten in een idyllische omgeving en zich vermaken met zang, dans, spel en conversatie. Deze zogenaamde ‘fêtes galantes’ zijn liefdesrituelen uit de 18e eeuw. Lancret geeft echter een wat volkse draai aan zijn verhalende schilderijen door er realistische tafereeltjes in te verwerken. Humor en ironie spelen vaak ook een rol.

 

Dat is allemaal te ontdekken in zijn ‘Lunch in het park‘. Met een vlotte penseelstreek schildert hij een gezelschap dat zo te zien al aardig genoten heeft van drank en spijs en er nog niet genoeg van heeft. Ze zitten in een parkachtige omgeving. Links staan enkele mannen wat besmuikt het gezelschap gade te slaan. Het zouden bedienden kunnen zijn. Vóór de tafel zien we de stille getuigen van de braspartij. De dames en heren vermaken zich opperbest en een jongeman is tot algehele hilariteit boven op de tafel gaan staan en heft als Bacchus (zie de bladeren om zijn hoofd) de kan met wijn en schenkt een glas vol. Het witte tafellaken, de lichte kostuums van de aanwezigen en de jongeman in het midden op de tafel maken dat we het eerst naar de vrolijke lieden kijken en daarna ons oog laten gaan over de andere delen van het schilderij. Zo kunnen we zelf het verhaal van de ‘picknick’ invullen.
Natuurlijk geeft het schilderij de tijdgeest weer. Toch heeft het ook wel iets tijdloos. Stel je de personages maar eens voor in 21ste eeuwse kleren. En ook vandaag de dag gaat jeugdige uitbundigheid, zeker in deze coronatijd, voor sommigen net iets te ver.

Marije Bijleveld