Toen ik samen met mijn vrouw de fietsroute door Vlaanderen volgde – een aanrader – kwamen we zomaar toevallig uit bij een kapel die bij nader bezoek zo interessant bleek, dat ik er speciaal voor terug zou zijn gegaan als deze eeuwenoude plek niet op ons pad was gekomen. Mijn ouders hadden deze kapel vast ook wel willen kennen, want een van de specialismen die de hier vereerde Heilige Maurus heeft, is het tot de orde roepen van koppige kinderen. 

Onderaan het altaar waarop het beeld staat van deze heilige benedictijner monnik uit de zesde eeuw, staan een paar mandjes. 
Deze zijn gevuld met aandoenlijke voorwerpen die toebehoorden aan koppige kinderen. Ik zie bijvoorbeeld een bijtring – en nu l-u-i-s-t-e-r-e-n! Wat mij nog veel meer aanspreekt, zijn de ijzeren kronen waarvan er een stuk of tien aan de voeten van Sint Moor staan. 

 

Vroeger, toen de artsenij niet veel meer voorstelde dan aderlaten, piskijken en de vier-sappenleer, moest de zieke mens zich ten einde raad wel wenden tot gespecialiseerde heiligen en pelgrimages. Je pelgrimeerde naar deze kapel als je hoofdpijn had. Dan zette je zo’n ijzeren kroon op je hoofd, onder het uitspreken van gebeden. Natuurlijk plaatste ik zo’n kroon op mijn hoofd. Mijn vrouw vroeg of ze er een foto van zou maken. Nee, liever niet, dat zou het oorspronkelijke doel belachelijk maken en dat is het laatste wat ik wil. Stel je voor dat je vergaat van de hoofdpijn en dit is je laatste redmiddel.

 

De kapel in kwestie ligt in Grimde, een gehucht van de mooie stad Tienen in Vlaams-Brabant. Het is een eeuwenoude plek waar rond 1325 een houten kapel moet hebben gestaan. Midden veertiende eeuw werd een stenen kapel gebouwd. Resten van behoorlijke omvang zijn verwerkt in het huidige gebouw dat van 1699 dateert. De eerste kapel was toegewijd aan de Heilige Maurus, een zeldzame heilige. De kapel vormt als het ware de afsluiting van een gewone straat. Je kunt je niet voorstellen dat het tracé een overblijfsel is van de Via Belgica, want het gebouwtje lag aan deze oude heirbaan. 

 

Tegen de kapel is een woning gebouwd. Gewoon burgermans, denk je, maar dit is de vroegere kluizenaarswoning. De kapel lag oorspronkelijk bij een leprozerie voor mannen. De kluizenaar bad voor ze. De dag waarop mijn vrouw en ik er met de fiets aankwamen, was luisterrijk en heel erg stil. We luisterden en we hoorden de gebeden van eeuwen.               

Begin zeventiende eeuw veranderde de naam van de kapel in O.L. Vrouw ten Steen. Het waarom weet ik niet, maar ik kan er wel naar raden: de regio was een lange periode gebukt gegaan onder oorlog en geweld. Wellicht was het vertrouwen in Maria groter, hoewel de Heilige Maurus ook in liefst acht gevallen als krachtige bemiddelaar werd aangeroepen, onder meer door lammen en kreupelen, als je hees was of jicht had. De hoofdpijn lijkt meer een eigen specialiteit van de kapel in Grimde. 

 

Het Mariabeeld is eind negentiende eeuw gemaakt. Niet echt oud nee, maar wel bijzonder omdat O.L. Vrouw ten Steen zonder haar Kindje is afgebeeld. Ze houdt een open boek vast – dus, vertel haar de waarheid!