Gerardus Magazine 2020-8

2020-8

Kunst

Ondanks alle miserie

Onlangs verscheen een boek: ‘Hemelse vensters aan het woord’. Het prachtig geïllustreerde boek is een postuum eerbetoon aan Nico Tromp msc (1930-2010) die samen met Jacques Maas de wonderlijke wereld van Marc Chagall in woorden probeerde te vatten. Vanuit de Sankt-
Stephansplatz in Mainz leidden zij ons naar het priesterkoor in de kerk, waar we ‘binnengaan in een glazen landschap’ van Adam naar Sara en Abraham, van Mozes naar Jezus. De auteurs nemen ons mee om niet slechts met de ogen, maar vooral met het hart te kijken: ‘van binnenuit kijken’, zoals zij het verwoorden.
Uit een groot aantal taferelen op de drie langwerpige ramen, treft mij de scène van de schepping van de mens. Een engel komt, zo te zien, aangelopen en houdt de mens losjes vast. De mens lijkt op een lappenpop die door de lucht zweeft. Maar weldra zal hij op zijn benen worden gezet. Niet op een aarde die woest en leeg is, maar die is aangekleed met planten, bloemen en dieren. Het is de entourage waarin de mens als voltooiing van de schepping welkom is.
Voor Marc Chagall is de herkomst van de eerste mens duidelijk. Een engel komt in Gods naam naar de aarde. Duidelijk onderstreept hij dit in de krachtige regenboog als teken van het Verbond tussen hemel en aarde, tussen God en de mens. Typerend voor Chagall is dat hij deze verbondenheid sterk laat terugkomen in de kleuren rood en geel in de vleugels van de engel en in het lichaam van de mens. En dan, geborgen in de Eeuwige, mag de mens het leven instappen. 
In de geschiedenis tot op vandaag blijkt dat leven voor mensen niet slechts een paradijselijk gebeuren is waar Gods goedheid leidraad is. Gods bedoeling met de schepping en het eigenbelang van de mens strijden voortdurend om de voorrang en hebben niet zelden een verwoestende uitwerking. Maar er staan ook altijd weer profeten op die laten zien dat naast vernietigende er ook scheppende krachten in een mens wonen. In hun daden, woorden en beelden schetsen zij Gods visioen.
Zo’n profeet was Marc Chagall. In de duisternis van oorlogen, geweld en moeten vluchten van het ene naar het andere land, hield hij onverwoestbaar vast aan zijn droom van het Verbond, zijn verlangen naar Licht, zijn visioen van Vrede … 

 

Jacques Maas & Nico Tromp msc.

Hemelse vensters aan het woord
Marc Chagall’s gebrandschilderde ramen in de Sankt Stephanskirche in Mainz. 
€ 29.90.  Uitgever HBPR/Boeken, te verkrijgen in de Kloosterboekwinkel te Wittem.

Marianne Debets