Op een zeer warme dag in september 2020 bezocht ik in de O.L.V. van Lourdeskerk in Maastricht de tentoonstelling ‘De psalmen in beeld’: 150 prenten gemaakt door de Limburgse kunstenaar Sjef Hutschemakers (1931-2017). In de aangenaam koele kerk was een lange rij schotten opgesteld met die 150 prenten. Ik heb er de tijd voor genomen om ze stuk voor stuk te bekijken en de teksten te lezen waarop de prenten gebaseerd waren. 

Het is niet voor het eerst dat de kunstenaar zich laat inspireren door het Oude en het Nieuwe Testament. Zijn hele oeuvre is ervan doortrokken. Maar deze 150 psalmen omvatten wel een groots project waar hij dagelijks mee bezig was. Uit iedere psalm koos hij enkele verzen die hem sterk aanspraken. Hij hoopte dat zijn tekeningen veel mensen zouden inspireren en voeden in hun geloof.

 

Vooral deze hiernaast afgebeelde tekening raakte mij. De grote handen tegen een achtergrond van gebarsten aarde zijn echte blikvangers. Boven de aarde is, denk ik, een stukje van de zon te zien die met haar meedogenloze hitte de aarde teistert. De aarde is dor en droog en er is geen enkel teken van leven te zien. De handen met de open palmen naar de kijker toegekeerd, strekken zich, smekend of biddend, uit naar de hemel, naar God. We kunnen de ‘dorst’ van de psalmist letterlijk meevoelen, hunkerend naar leven brengend water. Water dat niet alleen de mens, maar ook de aarde verkwikt en zo nieuw leven doet ontstaan. ‘Haast u’, smeekt de psalmist, ‘mijn kracht is uitgeput,’ komt er achteraan. 

Uiteraard gaat het in de psalm om de mens die zich eenzaam en verloren weet: ‘De vijand heeft mij vervolgd, mijn leven vertrapt in het stof’. Maar de tekening doet mij er ook aan denken dat Sjef Hutschemakers zeer verbonden was ‘met moeder aarde’, zoals te lezen is op een site over hem.* Dat blijft ook een steeds terugkerend thema in zijn werk: voortkomen uit moeder aarde en er weer naar terug keren. De eeuwige kringloop in de natuur. ‘Ik wil de aarde voelen. Je gaat er zo in op dat je als het ware uit jezelf treedt, zelf aarde wordt’, heeft hij ooit gezegd. De mens wordt in de tekening als het ware die droge, gebarsten aarde. ‘Houd mij in leven. Heer’, zegt de psalmist. Zou de kunstenaar dat ook voor de aarde bedoeld hebben? 

Mens en aarde in evenwicht met elkaar. Dat is wat Sjef Hutschemakers veelvuldig in zijn werk laat zien. Dat evenwicht weer proberen te herstellen, is wellicht een goed voornemen voor 2021.

 

* www.stichtingsjefhutsch.nl/biografie