Op bezoek in Maasmechelen in de vroegere mijnstreek van Belgisch Limburg zag ik een bejaarde man stram en stijf van zijn fiets stappen. Hij was vermoedelijk in de jaren ’60 uit Turkije als gastarbeider naar hier gekomen. Nu was hij een Methusalem onder de mensen die hier steenkool hadden gedolven, ooit het zwarte goud, nu verketterd als belangrijke veroorzaker van de klimaatverandering. Ik groette hem met een Turkse groet (‘nasilsin’) en hij knikte terug. Hij zette zijn fiets tegen een woning; drie kleinkinderen renden hem tegemoet.  

 

Een Christoffelbel
Zijn roestige fiets was al evenzeer een Methusalem. Het was een typisch Belgische fiets die het midden hield tussen een Nederlands en een Frans rijwiel. De Franse invloed op het model bleek uit onder meer de koplamp met bovenop een aan- en uitschakelaar en het ontbreken van een witgeschilderd achterdeel van de lichte spatbordjes. Daar heb ik nog eens een fikse boete voor gekregen in de tijd dat ik mijn zuurverdiende geld bij elkaar scharrelde met het rondbrengen van folders. 

Maar wat ik nog nooit had gezien was de bel, een Christoffelbel! In de bovenkant van de bel was een afbeelding van de patroon van een veilige reis gestanst. Wat een vondst. Aan iedereen die dit leest de gratis tip om deze Christoffelbellen opnieuw op de markt te brengen. Als je leest hoeveel ongelukken er met e-bikes gebeuren, dan zou dit accessoire wel eens een gat in de markt kunnen zijn – en ons ook nog eens een keer kunnen behoeden voor het akelige, tegen het Nederlandse fietsgevoel indruisende voornemen om e-bikers tot het dragen van een helm te verplichten.

Echter, toen dit idee een beetje was ingedaald en ik een lichte euforie had toegelaten – je moet er toch maar op komen! – kwam het besef: zouden deze Christoffelbellen nog wel worden verkócht? Worden de Christoffel­medailles voor in de auto überhaupt nog wel verkocht? Wie begeeft zich tegenwoordig nog op vakantiereis naar Zuid-Frankrijk na een Christoffel-zegening van het voertuig? Terwijl dat toch zo’n ontzettend mooi ritueel is. Je schuift met de auto, motor of fiets aan in de rij en daar staat dan de priester klaar om met wijwater jouw voertuig met jou erbij te zegenen. 

 

Pastoor Albert Aelen
Voor mij is dit zegeningsritueel er eentje uit de rij van ‘baat het niet, het schaadt ook niet’. Excuus voor dit nogal harde oordeel, maar ik heb daar wel een verklaring voor. Eens zat ik te grasduinen in het archief van de parochie Koningshoeven in Tilburg. Tot mijn verrassing vond ik tussen de papieren een blikken sigarendoosje waarin van die typische bolknaks hadden gezeten die pastoors rookten tijdens hun kransjes met collega’s. Nieuwsgierig opende ik het blikje. Er zat een stuk schors in, een relikwie van de boom waartegen pastoor Albert Aelen in 1938 bij een eenzijdig ongeval in Luxemburg om het leven was gekomen. 
Deze Albert Aelen was in 1928 de oprichter van de Broederschap Sint-Christoffel voor auto- en motorrijders. De door de Broederschap georganiseerde zegeningen brachten jaarlijks lange rijen automobilisten op de been. Maar bij hem heeft zijn inzet voor de verering van 
Christoffel niet gewerkt. Hij verongelukte drie jaar nadat hij bij zijn pastorie een beeld van de heilige had laten plaatsen. De kerk werd gesloopt, het beeld heeft tegenwoordig een prominente plek bij een andere kerk in Tilburg – die aan de eredienst wordt onttrokken. 

 

Een twintigjarige jongeman
Zo gaat het maar door, helaas, maar blijft de vraag of Christoffel als patroon van een veilige reis, dat mooie ritueel van de voertuigzegening, een medaille geplakt op het dashboard, of dat allemaal zal blijven bestaan. Ik denk het wel. Voertuigzegeningen worden op nog verschillende plaatsen gehouden, zoals op 26 juli van dit jaar op het plein voor de H. Barbarakerk kerk van het Gelderse Dreumel van de St. Christoffelparochie. Hier sloten ook mensen met rollators aan in de rij. 

Rollators horen bij de oudere leeftijdsgroep. Maar met hen is het Christoffelverhaal niet voorbij. Toen mijn vrouw en ik hoorden van de pelgrimage die een vriend van ons naar Santiago de Compostela ging maken, besloten we hem een penning van Christoffel mee te geven. Ik liep een winkel voor automaterialen binnen. Een jongeman van een jaar of 20 stond achter de toonbank. Ik vroeg: ‘Kun je mij aan een penning van Sint Christoffel helpen?’ 
Hij keek me niet begrijpend aan: ‘Christoffel?’, pijnigde hij zichtbaar zijn hersenen. 
‘Ja, een heilige, een reus van een kerel, grote baard zoals Mohammed, leunend op een grote stok met een kindje op een schouder, wadend door het water…’‘Ah’, zei hij, ‘u bedoelt de autoheilige? Goh, dat die Christoffel heet, weer iets geleerd.’

Nadat ik dit stukje had getikt, ging ik naar mijn auto. Na enige gegraaf in een bak vol cd’s en ander spul tussen de voorstoelen, vond ik mijn Christoffelmedaille terug. Aan de magneet kleefde een muntje waarmee je een winkelwagentje van het slot kunt doen. Ik verwijderde het stof en gaf Christoffel zijn plaats die hij verdient, vlakbij de versnellingspook.