Pelgrimsoord Wittem wordt veel bezocht door wandelaars. De boekwinkel speelt daar goed op in: een hele reeks wandelgidsen kijkt de bezoeker uitnodigend aan. In kerk en kapellen kunnen de wandelaars even tot rust komen, een kaarsje opsteken en weer moed putten voor het vervolg van hun tocht. Misschien kunnen ze een last bij Gerardus neerleggen, waardoor hun tocht, die van de wandeling en die van het leven, een stukje lichter wordt.

Nooit van gehoord
Wat weinig mensen weten, is dat er in Frans-Vlaanderen een heilige vereerd wordt die bij uitstek als patroon van het lopen geldt. Dat is de heilige Erkenbode, een van de heiligen die op 12 april op de heiligenkalender prijkt, overigens samen met nog ruim tien andere zaligen en heiligen aan wie u waarschijnlijk ook niet elke dag zult denken. 
Maar Erkenbode is toch wel een bijzondere heilige. ‘Le saint qui fait marcher’, wordt over hem gezegd in de streek waar hij wordt vereerd: de heilige die doet lopen. Hij wordt geacht te helpen als kinderen niet zo goed kunnen lopen, maar hij helpt, zo zegt de volksdevotie, ook volwassenen als het in het leven even niet goed loopt.
U hoeft zich niet te schamen als u nog nooit van de heilige Erkenbode (Erkembod, Erkembodo) hebt gehoord. Hij hoort niet tot de popsterren van de santenkraam. Hij is een van die schimmige vroegmiddeleeuwse missionarissen annex kloosterstichters waarvan we niet eens zeker weten of ze werkelijk bestaan hebben. 

Bisschop van de armen
Erkenbode zou rond 700, zoals andere missionarissen, uit Ierland naar het Europese vasteland zijn gekomen. In 717 zou hij tot de vierde abt zijn gekozen van het klooster van Saint-Bertin in Sint-Omaars in Frans-Vlaanderen, toen nog het klooster Sithiu geheten. In 723 zou hij de zevende bisschop van Terwaan zijn geworden. De enige bron die we verder hebben, is een levensbeschrijving van Erkenbode, de Vita Erkembodonis, geschreven door Johannes van Saint-Bertin, tussen 1187 en 1230 abt van het klooster, dus ongeveer vijf eeuwen nadat 
Erkenbode geleefd zou hebben. Weinig betrouwbaar dus.
Rond 742 zou Erkenbode zijn overleden. Hij vond zijn laatste rustplaats in een klein kerkje, dichtbij het graf van Sint-Omaars (Audomarus oftewel Omer, nu beter bekend als biermerk). Het kerkje werd later uitgebreid en tussen de dertiende en de zestiende eeuw vervangen door de imposante kathedraal van Sint-Omaars. Daar zijn de vermeende relieken van Erkenbode bewaard gebleven en in 1902 teruggeplaatst in een oude tombe, die in de noordelijke kooromgang van de kathedraal staat opgesteld.
Op die tombe ligt een hele verzameling kinderschoentjes. Want de heilige Erkenbode is de heilige die mensen, en dan vooral kinderen, ‘leert lopen’. Die devotie is verbonden met het verhaal dat de heilige zelf heel zijn bisdom te voet doorkruiste om overal stukjes land te kopen en die aan de armen te schenken, zodat zij in hun eigen levensonderhoud konden voorzien. 
Door die lange wandeltochten zouden de voeten van de heilige aan het eind van zijn leven helemaal versleten zijn geweest. Nog steeds komen ouders van kinderen die niet goed leren lopen of die een ziekte aan de voetjes hebben, naar het graf van Erkenbode en plaatsen kinderschoentjes op de tombe. Af en toe worden er een aantal verwijderd om weer plaats te maken voor nieuwe kinderschoentjes. 

Uit de kinderschoenen
Het mooie is dat die devotie inmiddels een eigentijdse variant voor volwassenen heeft gekregen. ‘Le saint qui fait marcher’, de heilige die doet lopen, zou ook helpen wanneer de dingen in het leven niet zo goed lopen. Zijn graf wordt dus ook bezocht door mensen met depressieve klachten. 
Er is een gebed voor geschreven, dat inspeelt op de verschillende betekenissen van ‘marcher’: op weg zijn, wandelen, in beweging komen, goed lopen. Het doet in de slotregel een beroep op ons, om degenen bij wie het niet goed loopt, te helpen overeind te komen door ze de hand te reiken. Ik heb het voor u uit het Frans vertaald:
Heer onze God, U die het universum in beweging hebt gezet, U aan wie wij het leven danken, de beweging en het bestaan, verhoor ons gebed, dat wij toevertrouwen aan de heilige Erkenbode, van wie het lichaam hier rust.
U hebt uw Zoon Jezus gezonden om ons op pad te brengen naar U toe, en Hij heeft gezegd: ‘Sta op en wandel!’
Geef ons om de verlamming van ons hart te overwinnen en naar U te wandelen door een levend geloof, verlicht en vol vertrouwen. Geef ook onze lichamen de kracht om zonder problemen te bewegen en elke moeilijkheid te boven te komen.
Met de heilige Erkenbode, die voor ons ten beste spreekt, bidden wij U voor de kleine kinderen, die niet goed kunnen lopen, die gehandicapt zijn of vertraagd in hun ontwikkeling en van wie hier de schoentjes zijn neergezet. 
Wij bidden U ook voor alle mannen en vrouwen die neerslachtig zijn: dat de heilige Erkenbode ons helpt om hen te omringen en hen te helpen, zodat zij weer in beweging komen, door ons, die hen de hand reiken! Amen!
Wandel ze vandaag, en als iets niet zo lekker loopt, denk dan aan de heilige Erkenbode en reik elkaar de hand.