Gerardus Magazine 2022-5

2022-5

Wandelen over wegen

De wandelaar die pelgrim werd

Als ik bij Luc Mol thuis in het Noord-Limburgse Belfeld aan tafel aanschuif, ligt er een stapel fotoboeken klaar van zijn vele wandelreizen. “Deze albums heb ik pas de laatste jaren gemaakt, toen ik daar door corona meer tijd voor had. Eerlijk gezegd kan ik met mijn 76 jaar geen lange wandeltochten meer maken. Maar ik ben nog altijd met wandelen bezig, bijvoorbeeld door mijn wandelervaringen vast te leggen. Kijk, ik heb in dit boek foto’s op thema’s geordend. Al wandelend ga je steeds meer op details letten. Deze pagina staat vol verkeersborden: in elk land zijn ze net even anders. En deze bladzijden zijn wat luguber: allemaal dode dieren op en langs de weg; verkeersslachtoffers. Op den duur fotografeerde ik alles.”

 

Wanneer is je passie voor wandelen begonnen?
Vanuit de scouting wandelden we al in de kerstnacht van Maastricht naar Abdij Mamelis, of van Roermond naar de Sterre der Zee in Maastricht. Ik kom uit een katholiek nest, maar het ging ons als jongeren niet om de bedevaart, maar om de sportieve prestatie.
Na ons trouwen kreeg ik mijn vrouw ook aan het wandelen. We maakten veel lange tochten, zoals over het Pieterpad dwars door Nederland, en de GR5, een lange-afstand-route naar de Middellandse Zee. Over deze GR5 heb ik jarenlang wandelingen georganiseerd: met zo’n 25 mensen op stap, begeleid door een busje met aanhanger voor de bagage en kampeerspullen, met overnachtingen op campings.
 
Ben je een wandelaar of een pelgrim?
Steeds meer een pelgrim. Maar dat is voor mij niet gekoppeld aan kerk en geloof. Ik weet nog het moment waarop ik dacht: ‘Ik ben pelgrim’. Dat was in Le Puy, Zuid-Frankrijk, waar ik een wandeltocht liep die deel is van de grote route naar Santiago de Compostela. Je wordt dan door de lokale bevolking gewaardeerd als pelgrim en niet gezien als toerist. Ze hebben respect voor mensen die een lange tocht maken naar een heilige plek.
Dat vind ik ook iets speciaals hebben: dat je ergens heen wandelt om daar de kracht op te doen die zo’n heilige of heilige plek uitstraalt. Ik ontmoet trouwens veel wandelaars op weg naar Santiago de Compostela die geen pelgrim zijn, omdat dat gelovige hen niets zegt. Ze missen veel!

Je bent ook naar Rome gewandeld, en onderweg ontdekte je iets bijzonders. 
Vanaf 1990 liep ik eerst in dag-etappes, later grotere stukken en in 2012 kwam ik in Rome aan. Via internet deed ik in die periode de ontdekking dat tussen september 1674 en augustus daaropvolgend de pastoor van mijn eigen geboortedorp Maasniel (bij Roermond) ook een pelgrimstocht naar Rome had gemaakt. Deze Johannes Georgius Guilhelmi had daar vele jaren later een uitvoerig verslag van gemaakt, “voor alle geïnteresseerden onderhoudend en voor de reizigers van nut”, zoals hij zelf in het voorwoord schreef. In de universiteit van Keulen vond ik een exemplaar van dat boek dat uit zes delen bestaat. Later ontdekte ik dit boek ook in het archief van Roermond en zelfs in die van Kapel In ’t Zand, het eerste pelgrimsoord dat de pastoor op zijn lange reis aandeed.
Het is een fascinerend boek en ik besloot het te herschrijven in hedendaags Nederlands, want hij schreef in Kleefs dialekt, de streek waar hij vandaan kwam. Een doorsnee pelgrim was deze pastoor Guilhelmi trouwens niet. Hij moet een bemiddeld man zijn geweest, want medepelgrims waarmee hij optrok, moesten overnachten in eenvoudige en gratis pelgrimsonderkomens; en hij zocht meer comfortabele herbergen op en beoordeelde die vooral op de kwaliteit van de wijn. 

Kon die goeie man zijn parochie zomaar een jaar lang in de steek laten? 
Hij ondervond best ook kritiek. Parochianen wisten niet of ze hun pastoor nog levend zouden terugzien. Bovendien werden na het Concilie van Trente lange pelgrimstochten sterk afgeraden. Je kon ook dichterbij huis relieken van heiligen vereren. Als rechtvaardiging zei hij, dat hij vooral ging om het graf te bezoeken van de H.Laurentius, de patroonheilige van Maasniel, om ‘in zijn geloof gesterkt en aangemoedigd te worden’. 

 

Is zijn reisgids nog te gebruiken anno 2022?
De Roomse Pelgrim’ is te bestellen via lucmol@planet.nl (€ 15 + 4,50 verzendkosten)Nee, want hij kon alleen maar de verbindingswegen tussen de steden volgen en dan bij voorkeur in groepsverband. Andere wegen waren te gevaarlijk. Van de andere kant waren er in die tijd weinig hindernissen, zoals nu autowegen, spoorlijnen en kanalen. Mijn vrouw en ik hebben ooit per auto zijn route gevolgd. Het is leuk zoals hij de steden van toen beschrijft. En hij maakte nauwkeurige schetsen van bezienswaardige kerken en gebouwen. Er zijn ook de soms grappige, soms serieuze versjes tussendoor. Al met al is het een boeiend verslag van een pelgrimerende pastoor van 350 jaar geleden.

Henk Erinkveld CSsR