Gerardus Magazine 2023-2

2023-2

Kijken is een kunst

Onheil en geborgenheid

Lees artikel als pdf
 

Zou het door de ‘warme winters’ komen dat ik met enig heimwee kijk naar winterse taferelen? Tegelijk besef ik dat mijn zorg voor de schepping, mijn heimwee in de schaduw plaatst. Ik reis al heel wat jaren naar Zwitserland en zie met eigen ogen hoe gletsjers steeds korter worden. Ik herinner me de verhalen van vrienden die vertelden dat – weliswaar in hun jeugd – de sneeuwgrens niet ver van hun dorp was verwijderd. En nu moet je veel hoger de bergen inwandelen om bij de sneeuwgrens uit te komen.
Iemand die gefascineerd was door de natuur, is de Zwitserse schilder Paul Séchaud. Hij heeft naast bloemen veel winterlandschappen geschilderd vooral in en rond het bergdorp Zermatt. De schilderijen hebben iets onherbergzaams en laten een bar winterlandschap zien waar vooral natuurkrachten lijken te heersen. 
Zo nodigt het schilderij van de kapel ‘Maria zum Schnee’ (2550 m) ons niet uit om er een wandeling naar toe te maken. Dit in tegenstelling tot de zomer wanneer je ziet dat de kapel lieflijk gelegen is aan de oever van de Schwarzsee en omringd wordt door bergen van 3000 tot 4000 meter hoog.
Ik heb het idee dat Paul Séchaud naast de onherbergzaamheid ook vertrouwen heeft willen uitdrukken. In zijn schilderij strijden namelijk donker en licht, onheil en geborgenheid om voorrang. Hij schilderde de kapel min of meer verheven op een besneeuwde en ijzige rots.
Is het in deze onherbergzaamheid van natuurkrachten waarbij Maria als een Moeder van Altijddurende Bijstand ieder toch vertrouwen en veiligheid aanreikt? 
Schuilt de veiligheid in het bijzondere licht dat op de kapel valt? Wanneer ik er langer bij stilsta, herinner ik mij een gebed dat ik enkele jaren geleden toevallig las: 

‘Als de nacht valt, schept Gij, God, de nieuwe dag. 
Gij zijt aanwezig in het duister 
en leidt ons naar het Licht van de nieuwe dag’.

Deze woorden geven ook iets weer van de geschiedenis van de kapel. Nadat twee bergbeklimmers in de 18de eeuw in de mist op de Theodulgletsjer verdwaald waren en het Mariabeeld dat daar stond niet meer vonden, beloofden ze, nadat ze gered waren, op die plek een kapel te bouwen. Sindsdien is het een plek geworden waar veel mensen op 5 augustus de feestdag van ‘Maria zum Schnee’ in de stilte van de natuur komen bidden. 
Ik hoop dat de bedevaartgangers behalve voor hun eigen heil ook zullen bidden voor het heil van onze kostbare en prachtige schepping. 

 

Marianne Debets