Gerard Prickaerts is als hoofd van de boekwinkel een vertrouwd gezicht in Wittem. Zijn vrouw Elena komt sinds haar pensionering steeds vaker mee. Als van origine Filippijnse hoort zij in deze rubriek thuis, maar meer nog maakt de wonderlijke wijze waarop zij elkaar hebben leren kennen, het de moeite waard om nader kennis te maken. Ik bezoek hen thuis in hun appartement in Maastricht. 

 

Het begon allemaal op 10 december 1984, Dag van de Rechten van de Mens. Gerard bezocht een bijeenkomst van Amnesty International. Elke bezoeker kreeg een naam van een politiek gevangene met het verzoek hem of haar een brief ter bemoediging te schrijven. Gerard kreeg de naam en adres van een vrouw in een gevangenis in de Filippijnen. Om het verhaal héél kort te maken: daar is hij nu mee getrouwd!

 

Naar Nederland voor tv-uitzending
Elena vertelt: “Tijdens de dictatuur van Marcos was ik actief in een vakbond. Samen met vier anderen werd ik op 11 september 1982 gearresteerd. Dankzij een actieve mensenrechtenorganisatie in de Filippijnen, de TFDP, kwam Amnesty International in actie en we merkten dat meteen. We kregen heel veel brieven uit de hele wereld; met Kerstmis zelfs hele stapels. Dat was een geweldige bemoediging. Ik schreef ook terug; en zo is met Gerard een correspondentie op gang gekomen. 
Die grote hoeveelheid brieven maakte indruk op de autoriteiten. Op 21 augustus 1985 kwam ik vrij. 
Vrij gauw daarna kreeg ik het verzoek van de TFDP of ik wilde meewerken aan een tv-uitzending in Nederland! De AVRO maakte in mei 1986 n.a.v. het 25-jarig bestaan van Amnesty International een avondvullend programma en men zocht iemand die door het werk van Amnesty onlangs was vrijgekomen. 
Ik was nog nooit buiten het land geweest en had ook nooit gevlogen. Een paar dagen later was ik op de Nederlandse TV! Ik had een speech voorbereid om iedereen te bedanken, maar ik kon alleen maar huilen van ontroering en blijdschap op dat moment. Daarna heb ik nog een rondgang gemaakt langs mensen en groepen die zich voor mijn vrijlating hadden ingespannen en toen heb ik Gerard in levende lijve ontmoet.” 
Gerard: “Dat was in het toenmalige Missionair Centrum in Heerlen. Ik kwam de zaal binnen en vroeg ‘Is ze er al?’. Ze wezen mij op een klein, frêle vrouwtje aan een tafeltje tussen anderen in. Ik dacht: ‘zo’n klein bescheiden vrouwtje en Marcos vindt haar staatsgevaarlijk!’

 

Kerkelijk huwelijk in Manila
Elena keerde terug naar de Filippijnen, trouwde met Simplicio die zij in de gevangenis had leren kennen. Juist toen ze in verwachting was van hun tweede kindje, werd haar man tijdens een vakbondsvergadering op 26 augustus 1988 opgepakt en in een jeep weggevoerd. Sindsdien is er nooit meer iets van hem vernomen. 
Zo werden kritische mensen door de regering uitgeschakeld: hen ‘laten verdwijnen’ en zonder proces vermoorden. Dat gebeurde ook met een pater redemptorist, Rudy Romano. Nog steeds vecht een organisatie, FIND, waar Elena actief lid van is voor opheldering en berechting van de daders.
Elena en Gerard bleven contact houden met elkaar. Gerard bracht in 1991 een tegenbezoek, en van het een kwam het ander… Geleidelijk groeide het voornemen om samen door het leven te gaan. Wáár, daar is lang over gedubd. Hun relatie werd kerkelijk ingezegend bij de redemptoristen in Manilla. Burgerlijk huwen kon alleen als Elena zou verklaren dat haar man niet meer leeft. “Maar ik zei: dat kan en wil ik niet verklaren; dat kunnen alleen jullie: de Filippijnse overheid, die verantwoordelijk is voor zijn verdwijning!”

 

Filippijnse in Nederland
In 1996 kwam Elena een half jaar ‘op proef’ naar Nederland, “Uiteindelijk besloot ik definitief naar hier te komen. Dat was in 2000. Hier zijn toch de beste mogelijkheden voor de kinderen en zo kon ik ook heel die nare geschiedenis van onderdrukking achter me laten. 
De kinderen hadden het best moeilijk daarmee: zij waren inmiddels 11 en 13 jaar oud en moesten hun vriendjes achterlaten. Nu wonen ze beiden in Den Haag en willen absoluut niet meer terug. Zelf ben ik hier meteen werk gaan zoeken. Via het CWI  kwam ik in Maastricht in het ziekenhuis terecht, waar ik studie en werk kon verenigen. Tot mijn pensionering, juni vorig jaar, heb ik met plezier 18 jaar gewerkt op de kraamafdeling.”
Op mijn vraag of ze zich nu meer Nederlandse, of toch nog Filippijnse voelt, zegt ze haast verontschuldigend: “Filippijnse. Ik heb nog veel contact met mijn familie en vrienden daar. Hier in Maastricht wonen er veel Filippino’s en we komen veel samen. We houden bij feesten de Filippijnse cultuur levend; dat vind ik belangrijk. Binnenkort komen drie Filippijnse vriendinnen uit Canada op bezoek, waar ik een hechte band mee heb via FIND. Zo’n gezamenlijke geschiedenis schept een hechte band.“