Gerardus Magazine 2023-5

2023-5

Kijken is een kunst

Een preek in patchwork

Lees artikel als pdf
 

Harriet Powers, bijbelquilt, 1885-1886 (191×227cm) National Museum of American History, Washington D.C. (VS)Van 1 juli 2023 tot 1 juli 2024 is het Herdenkingsjaar Slavernijverleden en daarom koos ik voor deze quilt hiernaast, gemaakt door Harriet Powers (1837-1910). Zij werd in slavernij geboren in het zuiden van de Verenigde Staten. Na de Burgeroorlog (1861-1865) die het einde van de slavernij betekende, kregen zij en haar man een stukje grond. Zij leefden toen in betrekkelijk goede omstandigheden. En zo kon zij quilts maken waarvan de ‘bijbelquilt’ er een van is.
Zij noemde hem the offspring of my brain, ‘mijn geesteskind’. Je zou hem met zijn elf vakken in drie rijen wel ‘een preek in patchwork’ kunnen noemen. Het geloof dat haar tot steun was in allerlei beproevingen, was haar inspiratiebron. Het geheel is theologisch best complex, maar boeiend om naar te kijken. 
De bovenste rij beeldt van links naar rechts Adam en Eva in de Hof van Eden uit, let op de slang die hier nog pootjes heeft! Dan Adam en Eva met hun zoon Kaïn en in het laatste vak komt Satan op het toneel. 
Zijn vernietigende invloed wordt meteen duidelijk in de middelste rij waar, ook van links naar rechts, Kaïn Abel vermoordt. In het volgende vak is Kaïn verlost. Hij wordt door God gezegend met een veestapel en een vrouw. Het vak daarna laat de droom van Jakob zien met engelen die opklimmen langs de ladder. Het laatste vak verbeeldt de doop van Christus met de duif die neerdaalt. 
Opmerkelijk is de volgorde van de onderste rij. Die is namelijk van rechts naar links. We moeten wel goed kijken, want de figuren in het wit zijn lastig te ontwaren. De rij staat helemaal in het teken van Christus: Christus als kind met Maria en Jozef, let op de ster van Betlehem, Christus bij het Laatste Avondmaal, Judas met zijn dertig zilverlingen en tenslotte de kruisiging. Op twee punten wordt de gang van het verhaal doorbroken: eerst met de komst van Satan en vervolgens met de geboorte van Christus. Beide gebeurtenissen zijn een kantelpunt in de geschiedenis. Met Satan komt de tijd van dood en met Christus die van verlossing. 
Juist door de eenvoud in het weergeven van de scènes en door de summiere, maar toch krachtige details, worden we gedwongen onze verbeeldingskracht en creativiteit te gebruiken. Misschien komen we tot verrassende, nieuwe inzichten op de bijbelse verhalen, met dank aan de ooit in slavernij geboren Harriet Powers.

Marije BijleveldÂ