Pater Frans Boddeke is overleden. Op 10 juli j.l. in Nijmegen, 86 jaar oud. Frans verdient in ons magazine meer dan een kort ‘In Memoriam’; hij krijgt een plaats in de eregalerij van mensen met passie voor mensen. Lezers van dit magazine kennen hem van de gedichten en beschouwingen op de achterkant. Maar ook toen dit blad nog een blaadje was en Sint Gerardusklok heette, was hij nauw betrokken bij dit blad. In de negentiger jaren was hij er hoofdredacteur van. Zijn beschouwingen en gedichten gaven kleur aan dit blad. Markante kleuren, maar nooit echt fel. Want zijn scherp waarnemingsvermogen uitte hij vaak in de warme kleuren van speelse mildheid en mededogen. Niet alleen in dit blad; hij heeft veel boeken en bundels op zijn naam staan. En dan zijn er ook nog de columns en overwegingen die her en der verschenen. Bijvoorbeeld in de Frontlijn, het blad ‘voor katholieken binnen en buiten de kerk’. Daarvan was hij in de laatste tien jaar van het bestaan, tot 1997, de hoofdredacteur.
Zijn schrijftalent openbaarde zich – denk ik – voor het eerst in de speciale edities van ‘Berichten uit het Boschveld’, het parochieblad van de parochie in Den Bosch, waar hij dertig jaar lang pastor was. Ongetwijfeld heeft hij daar de mensen in hun alledaagsheid, maar ook in hun bijzondere momenten van lief en leed leren kennen. Daar heeft hij leren kijken met de ogen van mededogen, waarbij Alfonsus de Liguori, stichter van de redemptoristen, voor hem de grote leermeester was.

In een interview in 2010 noemde Eric Corsius pater Boddeke ‘een pastorale Carmiggelt’. Hij reageerde daarop door te zeggen dat hij eerder inspiratie vond in mensen als Godfried Bomans, Charles Dickens en Rainer Maria Rilke. Later ‘ontdekte’ hij Etty Hillesum: “Zij gaf woorden aan mijn eigen zoektocht naar een ander godsbeeld: zij beschreef een God die niet bang maakt en veroordeelt, een God die mensen geneest van de angst. Een van haar mooiste uitspraken is: ‘De angst wordt mij steeds vreemder’, maar ook: ‘Men is in niemands klauwen als men in jouw armen is, mijn God’”. In datzelfde interview vertelde pater Boddeke dat zijn zoektocht naar een menslievende God voor hem een levenslange worsteling is geweest. Zoals velen is hij opgegroeid met het beeld van een straffende God. “Ik voel me nu echt bevrijd en ben van de grote angst genezen. In de biechtstoel, en later in pastorale gesprekken, heb ik me er altijd voor ingezet, mensen van de angst voor God te bevrijden”, zo zegt hij. “Op teksten krijg je nooit zoveel reacties, maar als ik een reactie krijg van lezers of toehoorders, dan gaat het vaak over deze bevrijding. Ik heb dan met mijn woorden mensen blij gemaakt.”

Frans formuleert dat zelf treffend in een gedicht waarmee hij zijn bundel ‘Menslievendheid in God’ opent, die hij uitgaf toen hij vijftig jaar redemptorist was:

Redemptio
Altijd had ik gedacht dat God
bij het verstrijken van de tijd
meer en meer te vrezen zou zijn
maar door de jaren wordt
de hoge en verheven God
mijn volmaakte vreugde
mijn volkomen redemptie
net op tijd is hij te ervaren
als de Bekoorlijke
net op tijd is Hij te beleven
als de Kostbare
net op tijd is Hij te bevatten
als de Genegenvolle
hoe kon ik God ooit duchten?
hoe kon ik God ooit vrezen?
nooit had ik vermoed
dat God zo lofwaardig zou zijn
Gij, Genade op Genade
Gij van Liefde volmaakt
Gij, Tedere

Deze God heeft hij met passie uitgedragen. Maar geen passie die zich uit in overhaast geschrijf. Hij weet dat woorden heilzaam kunnen zijn en kunnen helen, maar ook kunnen kwetsen en kapot maken. Het tweede gedicht in diezelfde bundel gaat over zijn zoeken naar de goede woorden.

Altijd ben ik op zoek
naar de mooiste woorden
die de diepste ontroering
in het gemoed opwekken
maar het perfecte
is mij niet gegeven
ik blijf steken
in onvolkomenheid
in onvoltooidheid
de volmaakste gedachte
de volmaakste expressie
ze worden niet gevonden
dan welt in mijn hart op
het allergrootste woord: God.

 

In zijn ‘zoektocht naar de mooiste woorden’ werd Ine Verhoeven steeds meer zijn gezellin. Als ‘schrijversduo’ hebben ze vele boeken en dichtbundels samen uitgegeven. In ons Gerardus Magazine verzorgen zij tot op de dag van vandaag om en om de gedichten en beschouwingen op de achterpagina, maar de meeste bijdragen zijn in intensieve samenwerking met elkaar tot stand gekomen. Ine begeleidde hem in alle lief en leed van zijn leven, zo ook toen het met zijn gezondheid zeer kritiek was en de dood voor de deur stond. Het paste bij Frans dat hij zelf de tekst schreef voor het gedachtenisprentje. We willen u dat niet onthouden. Zie hieronder.

Op 14 juli j.l. hebben we afscheid genomen van Frans Boddeke. Inderdaad met het gesprenkelde water en de zoete wierook. Vrede zij de mens, priester en redemptorist Frans Boddeke.

---

In Nomine Ejus

Het blijft een bizarre gedachte dat na mijn dood
het leven op deze aloude aarde gewoon verdergaat.
Op een gegeven moment zal mijn bestaan hier stilvallen.

Maar zie dan toch:
de mensen staan ’s morgens op, ze knippen het licht aan,
ze ontbijten snel, ze gaan in de file naar hun werk,
ze lachen, ze huilen, ze bidden, ze leven hun dagen voort
en dat allemaal zonder mijn aanwezigheid,
zonder mijn vertrouwde tijdsbesef.
Vreemd.

Mijn geest geraakt los van Gods aarde.
Wat wordt het In Nomine Ejus?
Met een glimlach zal ik gaan. Overgaan.
Gerust. In rust. In God.

Feestelijk zullen het gesprenkelde water
en de zoete wierook mijn lichaam ten afscheid
kussen en mijn geest doen opstijgen
naar de voltooiing waar God op me wacht
In zijn volkomen liefde.

Laat me gaan.
Laat me gaan.
Vrede zij de mens.